Democratie is op zijn retour in Zuidoost-Azië. Het Cambodjaanse premierschap gaat deze maand over van vader op zoon na bedenkelijke verkiezingen. Intussen wordt in Thailand de grootste partij van de macht weggehouden.
De regerende Volkspartij (Cambodian People’s Party of CPP) bestuurt het land al sinds eind jaren ‘70 en heeft afgelopen maand met glans de parlementsverkiezingen gewonnen. Dat was ook voorspeld, want alle noemenswaardige tegenkandidaten waren vooraf uit de weg geruimd door het regime van de premier.
Thailand spant de kroon
In Thailand mocht de oppositie onlangs wél aan de verkiezingen deelnemen. De hervormingsgezinde Move Forward Party (MFP), die de macht van het leger wil inperken, werd in mei van dit jaar zelfs de grootste partij. Maar leider Pita Limjaroenrat kreeg onvoldoende steun van de promilitaire (en niet-verkozen) senatoren om premier te worden.
Limjaroenrat wordt zelfs uit het parlement geweerd omdat hij de kieswet zou hebben overtreden. De eerste minister wordt wellicht geleverd door de tweede fractie, Pheu Thai. Dat is de partij van ex-premier Thaksin Shinawatra (74), die al vijftien jaar in ballingschap leeft om aan veroordelingen te ontsnappen en nu terug naar Thailand komt. ‘Het is bevestigd. Thaksin heeft een deal gesloten met (koning) Vajiralongkorn’, post politiek journalist en Thailandkenner Andrew MacGregor Marshall hierover op zijn X-account. ‘Thaksin krijgt gratie als hij de MFP van de macht houdt.’
Thailand heeft een geschiedenis van opéénvolgende militaire coups die telkens burgerregeringen omver werpen. In 2014 pleegde uittredend premier Prayut de voorlopig laatste staatsgreep. Vijf jaar later kon hij op post blijven als eerste minister na (gecontesteerde) verkiezingen. Future Forward, de voorloper van MFP, werd buiten spel gezet.
Maar anders dan de Cambodjanen, laat het Thaise volk zich niet zomaar de les lezen door een oude machtskliek. In 2020 groeide studentenprotest uit tot nationale betogingen tegen het establishment. Voor het eerst werd ook de rol van de monarchie openlijk ter discussie gesteld.
Koning Vajiralongkorn, die in 2016 zijn vader, de populaire Bhumibol, had opgevolgd, krijgt het verwijt dat hij te veel macht naar zich toetrekt. Maar in Thailand bestaan strenge wetten op majesteitsschennis en verschillende studenten kregen celstraffen voor hun aandeel in de (vreedzame) manifestaties.
Spelletjes achter de schermen
Toen vorige maand bekend gemaakt werd dat de MFP naar de oppositiebanken zou verwezen worden, waren er ook demonstraties. En er wordt nog meer vezet verwacht.
Politicoloog Thitinan Pongsudhirak schrijft in een opiniestuk voor Bangkok Post dat de kiezer weinig te zeggen heeft, terwijl het écht politieke spel zich achter de schermen afspeelt. Hij verwijst onder meer naar het Grondwettelijk Hof, waar beslist wordt over het lot van (oppositie)partijen. ‘De schijnbare chaos en het gekibbel onder verkozen politici, in tegenstelling tot de gevestigde machtscentra, wordt al decennia gebruikt om democratische instellingen te verzwakken’, zegt hij.
Olleke Bolleke in Zuidoost-Azië
Bron: mo.be