Middelweg 29, een villa boordevol met de geschiedenis van Uitgeest

23 maart, 2022

JOMTIEN/THAILAND:- In 1894 verrees aan de middelweg 29 in opdracht van de heer P. Brasser een villa. In hetzelfde jaar verrees in opdracht van notaris Vos aan de Wilhelminalaan in Alkmaar een identieke villa, beiden panden werden ontworpen door de Alkmaarse architect K. Bakker.

De familie Brasser bezat van oudsher véél land en behoorde tot de respecteerde notabelen van het dorp, echter na hun vertrek uit Uitgeest, opperde burgemeester van Lith bij het gemeentebestuur van Uitgeest om dit mooie pand aan te kopen om het als gemeentehuis van ons dorp te laten dienen.

Het gemeentebestuur van Uitgeest had géén bezwaar tot aankoop van deze uit verblendsteen opgetrokken villa, zodat enkele dagen daarna, burgemeester van Lith op pad ging met wethouder S. Koopman om te proberen de statige villa aan de middelweg aan te kopen, wat hen uiteindelijk lukte voor het bedrag van 8000 gulden.

Uiteindelijk werd op 28 december 1917 het nieuwe gemeentehuis middels de onthulling van een hardstenen gedenkplaat naast de trap met de nodige plechtigheden in gebruik genomen.

Vanaf dat moment was Middelweg 29 het centrum van Uitgeest, met rechts op de hoek Burgemeester van Nienesstraat en de Middelweg de karakteristieke boerenhofstede ‘Uilenburg’, welke volgens overlevering al in 1750 was gebouwd en in 1929 voor de aanleg voor de Burgemeester van Nienesstraat werd gesloopt.

Al ras werden er vanuit het gemeentehuis allerlei volksactiviteiten georganiseerd, waar vanaf het bordes verschillende burgemeesters de bevolking van Uitgeest toespraken, met naast zich aan de buitenmuur het alom bekende groene kastje waarin de huwelijksaankondigingen en ander belangrijk dorpsnieuws aan de bevolking werden medegedeeld.

Ik wil nog even terugkomen op de familie Brasser, in 1881 en 1887 overleden de ouders van Jan Brasser Jzn. wat voor hem een reden was om in 1899 uit Uitgeest weg te trekken om in de Beemster “Het Wapen van de Beemster”, een tabakskerverij opgericht in 1835 van de weduwe P.G. Oud over te nemen. Na ruim 10 jaar, in januari 1910, zette Jan de winkel te koop en ging samen terug met zijn vrouw Trijntje IJff terug naar Uitgeest en werd daar boer en een gerespecteerde tuinder.

Op 2 maart 1908 kregen Trijntje en Jan, een zoon die óók de naam Jan zou dragen, de jongen werd als tweede in een gezin van 6 kinderen in Uitgeest geboren

Hij werkte eerst bij zijn vader in het bollenbedrijf, later onder meer in een betonfabriek, bij een bloemist en bij de aanleg van de spoorwegen. Vanaf 1932 was hij ongeveer 4 jaar werkloos en werd actief in het landelijk werklozenactiecomité, een aan de CPN verwante beweging.

Enkele jaren later trad Jan in dienst bij de Hoogovens in IJmuiden. Bij de Hoogovens raakte Jan betrokken bij het ondergronds verzetswerk. Aanvankelijk met het verspreiden van illegale kranten en pamfletten en het ophalen van geld voor het solidariteitsfonds.

Een bekende actie van Jan Brasser, die inmiddels de bijnaam van “Witte Ko” had gekregen. Witte Ko werd een begrip in de illegaliteit; de nazi’s maakten verbeten jacht op hem – zonder succes.

Jan had een aantal opmerkelijke heldendaden op zijn naam staan, te denken aan de overval op het Wormerveerse gemeentehuis om te voorkomen dat werd ontdekt dat veel persoonsbewijzen waren verdonkeremaand. De burgemeester werd door Jan Bonekamp in een vloerkleed opgerold, het oude register werd verbrand en het actuele register werd meegenomen. Vele andere sabotagedaden zijn door hem met anderen gepleegd.

Na de oorlog werd Jan Brasser door Koningin Wilhelmina onderscheiden met de Bronzen Leeuw wegens ‘het bedrijven van bijzonder moedig en beleidvolle daden’ tijdens de tweede Wereldoorlog.

Jan overleed op 8 augustus 1991 in Krommenie, dat wij hem nooit mogen vergeten als een dappere man die voor zijn land en landgenoten opkwam.

Lezerstip: Er is in 1982 een paperback door uitgeverij Pegasus uitgebracht, het 159 pagina’s tellende boekje is geschreven voor Otto Kraan en heet: Witte Ko: herinneringen uit het gewapend verzet.