PATTAYA: Als je door de straten van Bangkok of andere delen van Thailand wandelt, kom je ze vaak tegen: kleine goudkleurige kattenbeeldjes die met een poot naar je zwaaien. Je vindt ze bij kassa’s, op restaurantbalies en in de hoeken van marktkraampjes. Vaak zie je ze ook in Chinatowns over de wereld, zelfs bij Chinese restaurants in Nederland.

Deze katten heten maneki-neko, oftewel de “Lucky Cat.” Hoewel ze tegenwoordig overal in Thailand te zien zijn, komt hun verhaal oorspronkelijk uit Japan.

Waar komt de “Lucky Cat” vandaan?
De maneki-neko heeft zijn roots in Japan, met legenden uit de Gōtoku-ji en Imado Shrine. Veel mensen denken dat deze katten Chinees zijn, vooral omdat ze vaak goud zijn geschilderd en in Chinese winkels staan. Maar de waarheid is veel spannender: de “Lucky Cat” is Japans! De naam betekent letterlijk “de uitnodigende kat,” en die opgestoken poot? Dat is geen zwaai, maar een gebaar om iemand te roepen.

De oudste verhalen over deze katten dateren uit de 17e eeuw. Het meest bekende verhaal komt uit de Gōtoku-ji Tempel in Tokyo, waar een heerser, Ii Naotaka, op jacht was. Toen hij bijna door de bliksem werd getroffen, zag hij een kat die zijn poot ophief en volgde deze de tempel in. Zo ontsnapte hij aan de bliksem en werd later de beschermheer van de tempel. De kat, Tama, wordt daar nog steeds geëerd.

Een ander verhaal gaat over een oudere vrouw bij Imado Shrine. Ze had het moeilijk en droomde dat haar kat haar vroeg om beelden van haar te maken. Ze deed dit, verkocht ze en vond zo weer een manier om rond te komen. Een van de vroegste afbeeldingen van haar figurines staat in een houtsnede van Hiroshige Utagawa uit 1852.

Waarom zijn deze katten belangrijk voor bedrijven?
De maneki-neko is een symbool van geluk voor bedrijven. In Japan werd het vrijlaten van katten in 1602 zelfs aangemoedigd om muizen te vangen en de zijde-industrie te beschermen. Zo werden katten symbolen van welvaart voor ondernemers.

De betekenis van de poten is ook interessant. De rechterpoot brengt algemeen geluk, terwijl de linker financiële voorspoed en klanten aantrekt. Daarom staat de versie met de linkerpoot vaak bij de kassa.

Kleur speelt ook een rol. Goud staat voor rijkdom, wit voor geluk, rood houdt ongeluk op afstand, en roze staat voor liefde. Winkels combineren deze kleuren afhankelijk van hun doelen.

De “Lucky Cat” in Thailand
Hoe de maneki-neko in Thailand is beland, is een mysterie. Maar Thailand heeft altijd ruimte gehad voor geluksymbolen, dus de katten passen er perfect in.

Eigenaren plaatsen ze vaak bij kassa’s of ingangen, omdat de kat wordt geassocieerd met goed zakendoen. Vooral batterij-aangedreven versies zijn populair, omdat de constante beweging van de poot het gevoel van activiteit versterkt.

Thailand’s eigen Geluks Kat
Naast de maneki-neko is er ook Nang Kwak, de Thaise versie van de Lucky Cat. Veel oudere Thaise bedrijven tonen haar, vaak met één knie omhoog en haar hand in een uitnodigend gebaar. Ze wordt gezien als de brenger van welvaart en een beschermer van winkels.

Je ziet vaak beide figuren samen. De maneki-neko trekt de meeste aandacht met zijn kleuren en beweging, maar Nang Kwak heeft ook zijn eigen plek in de Thaise cultuur.

Voor klanten lijkt de maneki-neko misschien gewoon een schattige decoratie. Voor winkeleigenaren is het een charmant symbool dat de winkel een gelukkige sfeer geeft. Het heeft Japanse wortels, maar voelt helemaal thuis in de Thaise winkelcultuur.

Dus, de volgende keer dat je een klein katje met zijn poot naar je ziet zwaaien in een markt of café, weet je precies waarom het daar is en wat het voor de winkeleigenaar betekent!

Olleke Bolleke in Pattaya