~HET TE KWAAD KRIJGEN~
(Overmand worden door emoties)
THAILAND:- Als Miss Myanmar trok Han Lay wereldwijd de aandacht met haar emotionele speech over de wreedheden in haar land Myanmar. Die speech hield ze in Thailand tijdens een internationale missverkiezing. Sindsdien kan ze niet meer terug naar haar thuisland. De kans is groot dat ze, net als duizenden andere demonstranten in Myanmar, achter de tralies verdwijnt.
Begin dit jaar was de 22-jarige Han Lay nog een gewone psychologiestudent, nu is ze een bekende mensenrechtenactivist voor haar land geworden. Haar leven en dat van alle Myanmarezen veranderde volledig toen in februari het leger een coup pleegde.
Vrij leven
“We hadden een vrij leven, konden doen wat we wilden”, vertelt ze via videobellen vanuit Thailand. Het leger zette de democratisch verkozen leider Aung Sang Suu Kyi vast. De militairen riepen de noodtoestand uit en blokkeerden onder andere telefoonverbindingen. Aan alle vrijheden kwam een einde.
Sindsdien zijn er door het hele land onophoudelijk protesten tegen de staatsgreep. Tienduizenden burgers eisen dat Suu Kyi wordt vrijgelaten. Ook Han Lay sloot zich met haar vrienden daarbij aan in Yangon, de grootste stad van het land. “We gingen elke dag. Eerst verliep dat nog vreedzaam, maar later niet meer.”
Het leger schrikt niet meer terug om bij protesten geweld te gebruiken. Zeker 4500 mensen zijn sinds het begin van de staatsgreep opgepakt. Volgens mensenrechtenorganisaties zijn 769 mensen bij demonstraties om het leven gekomen.
Onderduiken
Ook vrienden van Han Lay zitten nu vast. Sommige studievrienden heeft ze al weken niet gesproken. Ze moeten onderduiken en gooien vaak hun simkaart weg, zodat ze lastiger vindbaar zijn. “Ik weet van veel niet of ze veilig zijn, of dat ze vastzitten. Het maakt me verdrietig.” Een vriend werd zelfs neergeschoten en kwam om het leven.
Ze vertelt het allemaal met een geforceerde glimlach, die de emotie amper verraad. Maar tijdens de missverkiezing Miss Grand International kon ze haar tranen niet tegenhouden. Als ze daar eind maart de kans krijgt om op het podium een praatje te houden, grijpt ze die aan voor een noodkreet. “Ik denk aan al die mensen die omgekomen zijn, we hebben internationale hulp nodig.”
Speech Miss Myanmar
Dreigementen
Ze wist dat ze een risico nam door de speech te houden. “Veel te weinig mensen wisten wat er aan de hand was in ons land, ik moest er wel aandacht voor vragen. We willen onze democratie terug.”
Haar familie is nu bang, vertelt ze. Direct na haar speech moest haar moeder verhuizen en onderduiken. Want ook familieleden van mensen die zich kritisch uitlaten over het leger, kunnen worden opgepakt.
Zelf ontvangt Han Lay regelmatig dreigementen via sociale media. “Als je terugkomt wacht de gevangenis op je, schrijven ze.” Van wie de berichten precies komen weet ze niet, maar volgens haar is de kans dat ze wordt opgepakt heel groot. Eerder werden ook andere bekende artiesten, filmmakers en tientallen journalisten die zich kritisch uitlieten, opgepakt.